De umbarum regni novem portis.
Jeżeli zdarzy się Wam być na cmentarzu, liczcie bramy i furtki. Koniecznie. Gdy będzie ich dziewięć, wiedzcie, że znaleźliście się w miejscu literackim. The Nine Gates to the Kingdom of Shadows. To jest prawdziwe królestwo cieni, nie żadne piekielne zamki z książki Revertego. Poczekalnia, grzędowiczowski świat Pomiędzy, gdzie jeżdżą limuzyny model caravan, bez klimy, za to z ekstra niskim biegiem w skrzyni. Kraina poniżej, minimum sześć stóp, żeby zwierzęta nic nie wyczuły i nie rozkopały. Czasem to tylko dół w miejscu, gdzie cisza jest na wysokościach. Czasem piramida. Czasem napis 'Et in Arcadia ego'. Niekiedy prawdziwy pałac, jak ten, gdzie śpi Shi Huang Di, założyciel Chin - nekropolia wypełniona skarbami, wymordowanymi niewolnikami i rzekami z rtęci, strzeżona przez terakotową armię wojowników. Starannie wykonana i równie starannie zabezpieczona, gdy czas się wypełnił, bo zawsze się ktoś znajdzie, by zatrzasnąć rygiel, odcisnąć pieczęć i zasiepać maczetą wszystkich świadków. Ktoś musi światła zapalić o zmroku, ktoś musi wskazać drogę powrotu. Każdy papież ma swojego kamerlinga. I have the utmost faith in you, Mr. Corso. There's nothing more reliable than a man whose loyalty can be bought for hard cash.
Listopadowa kraina. Czas ołowiu. Tępy, znajomy ból, znów stare blizny się otworzą.
Na drogach wzmożona czujność, zwiększona ilość drogówek. Coroczna akcja "Liść dębu". Znów ten i ów pół audiobooka przesłucha, albo i cały, stojąc w masakrycznym korku, bo w listopadowe kalendy Polacy zarżną dowolną infrastrukturę transportową, o każdej możliwej do osiągnięcia przepustowości. Znowu będzie rekord wypadków. Nie zatrzymał się na wezwanie, jeszcze nam w radiowóz przypierdolił, cały bok mamy do klepania. Znowu setki zawodników po kielichu zasiądą za kółkiem. Za bardzo napity jestem, lejce mi zabiorą i robotę stracę, nie mogę do zwierząt pekaesem jeździć. Nie raz najebany jeździłeś, nic ci nie będzie. Znowu ciepły mocz zaleje zachowanie bezpiecznej prędkości. Ferrari wśród Skód, kurwa.
Na dnie sarkofagu noc, czarna suknia, rozrzucam korale wspomnień. Urodził się i umarł. Od - do, zabity przez śmierć. Panie, świeć jasno i długo, bo gdzieś na murze jakiegoś kościoła widziałem, że nie gardzisz sercem pokornym i skruszonym. Słowo się rzekło, kobyłka ma być u płota. Las krzyży plus trochę smutnych aniołów, takich co utknęły na ziemi, bo z ciężkimi skrzydłami z piaskowca to się ni chuja nie polata. Praw fizyki pan nie zmienisz i nie bądź pan głąb. Rdza. Kruszący się beton. Zielone tuje. Przeważnie pada, więc błoto. Trawa nie ma prawa róść, bo na żalnikach tłumy. W to święto się albo chodzi, albo stoi. W to święto na potęgę się depcze. Kosze na śmieci zapchane po kokardkę. Chryzantemy w ilościach przemysłowych. Czasem znajoma twarz. Ktoś udaje, że nie poznaje. Jego zbójeckie prawo, bywa. Bywa, że samemu lepiej nie zauważać, bo spotkania po latach bywają niezręczne, uśmiechy nieszczerze, a powitania zardzewiałe.
Zyla albo dwa do puszki, bo ratujmy Powązki. Łza dla cieniów minionych.
Trzy mniejsze wkłady, dwa większe. Jakieś lampki tam zawsze są, więc styknie. Długie zapałki, bo przy tych wysokich zniczach krótkimi można się zdrowo, kurwa, poparzyć. No chyba że w rękawiczkach. No chyba że skórzanych. Krzyż oderwany od płyty, zostały same stópki przebite gwoźdźmi. Jakiś chujek w zębach zaniósł go na złomowisko, dostanie za to dwanaście groszy, gnój pierdolony w dupę jebany. Kawał takiego skurwysyna, że aż piszczy. Widzisz ten grób? Na nim nigdy nie ma kwiatów. Strasznie to smutne, taka goła płyta. Ale taka, na której się już nie da niczego wcisnąć, też jest bez sensu. Każdy chce zostawić światło, żeby nie wiem, co. Byłem tu, Tony Halik. Tu zaświeć też. Jedną, tę małą. Opiekuję się tym grobem. Tego dziadka nie znałeś, umarł na zawał, zanim się urodziłeś. Złóż rączki, synek, paciorek zmów. O, z tej babki to była niezła aparatka. Bardzo ją lubiłam. Dobry Jezu, a nasz panie, przez megafon niesiony na szelkach jak tornister. Wysoko nad głowami, trzeszczący i popierdujący.
Ich werde in die Tannen gehn,
Dahin wo ich sie zuletzt gesehen,
Doch der Abend wirft ein Tuch aufs Land,
Und auf die Wege hinterm Waldesrand,
Und der Wald er steht so Schwarz und leer,
Weh mir, oh Weh,
Und die Vögel singen nicht mehr.
Rakowice, nowy cmentarz. U rodziców papieża gorąco jak w kuźni. Taka ilość zniczy w jednym miejscu, ścianka przy ściance, to tylko na paletach w fabryce. Albo po śmierci Diany przed bakingamem. U Matejki, na starym, też dywan lampek. Co to za obraz, panie profesorze? To? No, przedstawia bitwę pod Grunwaldem. Aha... Taka bitwa jest u nas na Targówku, jak rzucą balerony do rzeźnika, tyle że bab jest więcej. Chodzę tam co roku i nigdy nie potrafię tego grobowca namierzyć od razu, dziwne. Kwatery legionistów. Szare szeregi, szare groby. Razem z nimi Kawalerzysta. Ambasador. Prezydent RP. Poeta. Wieniawa-Długoszowski. Panowie, koniec żartów, zaczynają się groby.
Jak byliście mali, też bawiliście się przy nagrobkach ogniem? That's a lot of fun. Byle zjarać wszystkie zapałki, patyczki znalezione wokół, suche liście. Cokolwiek. Albo tekturki - o to to był niezły patent. Moja rodzina ma zmarłych pochowanych na cmentarzach położonych na zboczach wzgórz. Wiadomo, nie? Nieosłonięte wzgórze + listopad = często piździ tak, że spodnie ściąga przez uszy. Więc czasami stawiało się pionowo tekturę, między patyczkami wbitymi w ziemię - rozwiązanie supported tylko przez groby pozbawione płyty - żeby osłonić ogień przed wiatrem. Zawsze się jakiś kawałek tekturki ostał w torbie, oderwał i był jak znalazł, żeby se go sfajczyć. Dzisiaj znicze mają te blaszane przykrywki, więc dowolny deszcz może im skoczyć na puklerz. Ale drzewiej tak nie było, więc kombinowano z tych tektur rozmaite zadaszenia. Jak się szło przez cmentarz, często dało się dostrzec arcydzieła improwizacji połączonej z instynktem inżynierskim. Tu podeprzeć, tam przywiązać sznurkiem pakunkowym - to też niezłe, bo z kolei kwiaty stawiane w donicach na gładkiej, marmurowej płycie robią za małe żagle. Wiatr potrafi je zgarnąć i jebnąć nimi o pobliskie drzewo, aż się rozlega.
Czym jest me czucie? Ach, iskrą tylko!
Czym jest me życie? Ach, jedną chwilką!
Lecz te, co jutro rykną, czym są dzisiaj gromy? Iskrą tylko.
Czym jest wieków ciąg cały, mnie z dziejów wiadomy? Jedną chwilką.
Z czego wychodzi cały człowiek, mały światek? Z iskry tylko.
Czym jest śmierć, co rozprószy myśli mych dostatek? Jedną chwilką.
Czym był On, póki światy trzymał w swoim łonie? Iskrą tylko.
Czym będzie wieczność świata, gdy On go pochłonie? Jedną chwilką.
Czytaliście "Pół wieku czyśćca?" Nie? Shame on you. Tadeusz Konwicki siedział w sali montażowej i składał do kupy "Lawę", fragment z Wielką Improwizacją. Nagle zdał sobie sprawę, że na piętrze rozgadanego zwykle budynku telewizji jest coś podejrzanie cicho. Kiedy się zdziwiony odwrócił od konsoli, zobaczył zbity tłum ludzi stojących za jego plecami i gapiących się na ekran. Kto będzie w Warszawie, niech koniecznie zajrzy do Holoubka i zostawi mu światło. Nie trzeba na długo, starczy jedna chwilka. Nie trzeba dużo, iskra tylko. Taka pieśń jest siła, dzielność. Taka pieśń jest nieśmiertelność.
O, te kwiaty mama kupiła w tygodniu. Widzisz, zaznaczyłem mazakiem te dwie łodyżki. Dwa dni nie minęły i już zajebane. Widzisz tam? Trzy groby od naszego. Tam leżą. Sprawdziłem, że nasze. Już się tej starej kurwie nawet chodzić daleko nie chce, żeby kraść. Kwinto, kto to jest?
Epitafia. Twarze jakieś nie teges. Trza być w butach na weselu, a na nagrobku z miną mafijnego cyngla. Panowie w garniaku, panie z koralami na szyi i z włosami upiętymi w kok. Czarno-biało i smutno, jak po meczu Polski z kimkolwiek. Takie obrazy łatwiej znieść. Roześmiane, radosne twarze za mocno szarpią za wspomnienia. Żal powinien się zastrupić. Łatwo nie pójdzie. Ohne dich kann ich nicht sein, ohne dich. Zaszlachtowany w łaźni Agamemnon też skrył martwą twarz pod maską.
W jednym z pozagrobowych parków, uroczyście
Zamiecionym skrzydłami bezsennych aniołów
W cieniu drzew, co po ziemskich dziedziczą swe liście
Pożółkłe i zbyteczne - z duszą niby ołów
Ciężką, chociaż pozbytą życia nędz i lichot.
Na ławie marmurowej wysmukły Don Kichot
Siedzi dumając nad tym, że dumać nie warto.
I pośmiertnym spojrzeniem, co nie sięga dalej
Niźli dłoń rozmodlona, obrzuca głąb alej,
Gdzie ślad życia na piasku starannie zatarto.
Jesień, słońce zachodzi wcześnie, więc nocne powroty. Łuny wszędzie wokół, jakby chorąży orszański Andrzej Kmicic palił Wołmontowicze i Prusy Elektorskie za jednym zamachem. Sic luceat lux. Rytuał dogasa. Będzie popiół, puste szkło ze zwęglonymi knotami. Co ma zwiędnąć, zwiędnie, a potem ktoś to na śmietnik wypieprzy. Wróci ekwilibrium. Wszystko znieruchomieje, zastygnie, jak wysłany w kosmos ksiądz zmieniony przez żywokryst w neogotycki filar. Może ktoś dostarczy rozrywki. Jakiś kretyn w telewizji powie, że nie rozumie tej mortualnej aberracji, a w ogóle to czuje się wykluczony i ojejkujejku.
Na wpół lodowata dłoń, zimne twe usta. A jeszcze niedawno ogień tlił. Pamiętam rozkoszny wiatr, masztem gnący sztorm. Daję ci moją łzę.
